BABAD DUKUHSETI

... 

Buludono Wayah Ketiga

Sak lajengipun, sareng Mbah Brojonoto adhikipun mbah Brojoseti mangertosi menawi wonten dusun Dukuhseti sing di damel kangmase meniko toyanipun malimpah ruah saha dhateng Buludono nembe kekirangan toya. Lajeng mbah Brojonoto ngutus abdinipun dibetani kranjang ingkang kangge ngarit menika kapurih nyuwun toya dhumateng Mbah Brojoseti. Dumugi Dukuhseti abdinipun Mbah Brojonoto matur “mbah Brojoseti, kula dipun utus kaliyan Mbah Brojonoto kapurih nyuwun toya, sebab wonten Buludono tanemanipun sami garing mboten wonten toya, tanemanipun sami pejah.”

Mbah Brojoseti jawab, “Lho, wong jaluk banyu kok gawananmu keranjang, pamer yo? Wis kuwe baliyo. Matur karo ndaramu, mengko bengi tunggunen ana sawah karo ndaramu mengko tak kirimi banyu.”

Lajeng mbah Brojoseti nimbali kek Anggur, “Anggur!”, “dalem ndara” jawbe Kek Anggur.

“iki sliramu tak utus njupuk banyune Ki Gedhe tuwalang, iki tak gawani alat pecut lukon, iki mengko coblosna kali sing sisih kulon, mengko arahna ing desa Buludono.”

“sak mangke menawi kula konangan Ki Gedhe Tuwalang  pripun mbah?”

“mengko nak konangan kuwe mlayuo mengetan, mengko aku sing ngadepi.”

“inggih sendhiko mbah.”

“yo wis, budhalen bengi iki.”

Sareng sampun dumugi wonten panggenanipun, pecut lukon lajeng dicoblosna lepen, akhiripun toya lepen wono soyo lokak. Nalika Ki Gedhe Tuwalang mangertosi toyanipun asat, Ki Gedhe Tuwalang lajeng madosi tiyang ingkang sampun mundhut toyanipun. Akhire Ki Gedhe Tuwalang kepanggih kaliyan tiyang ingkang cikrak-cikruk lajeng dipun sapa. “Sapa sing njupuk banyuku?” mila wonten Buludono wonten sendang naminipun Sendang Sopo. Kek Anggur kaget lajeng mlayu mengaler, terus dipun gudak sehingga kecepeng wonten ing tengah wono Kembang. Mboten wonten ingkang nulung, sebab piyambakipun kesupen yen dipun dhawuhi mlayu mengetan malah mengalor. Mila lajeng kecepeng, lajeng dipun bondo dipun tumpangaken potongan kayu jati lajeng dipun sembelih jangganipun. Rahinipun mblabar-mblabar dados sabin Seblabar. Badhe sedanipun, mbah Anggur cekak-cekik, mila wonten mriku, wonten sabin naminipun Secekok.

Mbah Brojoseti sing ngenteni abdinipun rumaos sanget gelisah, ketar-ketir amargi ngantos siang abdinipun dereng wangsul. Lajeng mbah Brojoseti mireng yeng wonten tengah wono sebelah lor wonten tiyang ingkang dipejahi dipun sembelih kaliyan Ki Gedhe Tuwalang. Akhiripun kepanggih perang catur, Ki Gedhe Tuwalang kongkok terus perang tanding utawi jotos-jotosan. Ki Gedhe Tuwalang kawon, mlayu wonten tengahing wono. Nanging sadurunge pisah, Ki Gedhe Tuwalang nginteng-nginteng badhe bales kekawonane kalawou. Lajeng dalunipun Ki Gedhe Tuwalang mateg aji-aji dados celeng ingkang ageng sariget, ngrisak sedoyo taneman.

Enjingipun sedaya pendduk ngomongaken sedaya taneman ingkang risak. Wonten salah satunggiling penduduk ingkang ningo celeng ageng sing ngrisak sedaya taneman. Mbah Brojoseti mireng kabar punika, lajeng yakin meniwi sing ngrisak sedaya taneman punika celeng jelmaan saking Ki Gedhe Tuwalang. Pas wanci sonten mbah Brojoseti ngentosi metune celeng wonten sawah.

Nalika wanci dalu celeng jelmaan saking Ki Gedhe Tuwalang medal. Sareng mbah Brojoseti musuh celeng seradi kasoran, lajeng mbah Brojoseti mateg aji-aji jelma macan kang ageng sanget. Lajeng celeng musuh macan, akhire celenge kawon. Lajeng Ki Gedhe Tuwalang mungel, “He Brojo, kuwe iso jelma macan, mula kuwe tak juluki Singobarong.” Singa artine macan, barong artine ngamuk. Milo lajeng dipun sebat mbah Brojoseti Singbarong. Ki Gedhe Tuwalang lajeng ngutus abdinipun kapurih nembok/nanggul toyanipun sekinten mboten mili wonten wilayahipun mbah Brojoseti Singobarong. Sareng Mbah Brojoseti Singobarong mangertos menawi toyanipun dipun tanggul, milo lajeng ngungel utawi dipun sabdakaken, “yo, senajan pariku urip karo lamur, nanging tahunan ora bakal dipangan bubuk bang, nanging parimu senajan urip karo banyu ora nganti “sambel pelem” wis dipangan bubuk bang.”

Akhire Ki Gedhe Tuwalang tambah nesune, terus jaluk tulung karo gurune, lajeng piyambake saget jelma ula naga ingkang sanget ageng dipun iringi banjir bandang, terus lakak-lakak madosi mbah Brojoseti Singobarong kanthi mugel, “ayo maju kuwe Singobarong yen kuwe lanang tenan. ” mbah Brojoseti Singobarong lajeng medal, sareng meningo sawer ingkang sangking ageng menika piyambakipun minder, mboten wantun nandingi.

Lajeng mbah Brojoseti Singobarong kesah wonten Buludono, sowan dateng gurunipun iggih menika mbah ahmad Mutamakin.

Lajeng mbah Brojoseti Singobarong matur kaliyan gurunipun, “bilih kula gadah musuh ingkang saget jelma celeng lan sanes-sanesipun punika sampun saget kula atasi sedoyo. Ageng Nanging, ingkang piyambakipun saget ndatengaken banjir bandang saha saget jelma sawer ingkang ageng sanget, kula mboten wantun mbah.”

Jawabe mbah Ahmad Mutamakin, “Lha kuwe iki wong lanang, gagah, musuh ngunu wae kok wedi. Wis, iki tak gawani alat rupa dhuk, mengko cegaten enteni nganti satekane. Mengko yenwis teka candaken buntute, terus taleni, nanging aja mbok pateni, gereten alangno ana kali ben dadi tontonan lan ben dadi wot wong kang arep nyebrang kali.”

“inggih mbah, nyuwus pangestunipun.”

Lajeng mbah Brojoseti Singobarong ngrantos datengipun musuh ngantos pinten-pinten dalu dipun kroyok lamuk, dipun usapi ngantos undhung-undhung. Milo lajeng wonteng mriku ngajeng makam wonten panggenan ingkang dipun westani Kupundhung lamuk.

Ngadepi wanci dalu, mboten antawis dangu, Ki Gedhe Tuwalang medal saking tengah wono, mawi jelma sawer ingkang dipun sarengi banjir bandang, lajeng mbah Brojoseti Singobarong jumeneng, mapak datengipun sawer punika. Sawer lajeng nantang, “Ayo Singobarong majuo, yen sira lanang tenan.”  Lajeng mbah Brojoseti Singobarong mboten serantan lajeng ambyur, sawer dipun tubruk, dipun candak buntutipun, lajeng dipun tangsuli. Sawer dipun geret tumuju wonten kali. Lajeng dialangaken dados wot. Milo rupanipun sawer cemeng kados watu wonten kali, lajeng dipun sebat Tuwalang,  inggih menika watu kang malang.

TAMAT