Pelaku Upacara Tingkeban
Ø Calon Ibu dan calon Bapak
Ø Orang tua dari calon Ibu
Ø Orang tua dari calon Bapak
Ø Keluarga calon Ibu dan Bapak
Ø Tetangga
Ubo rampe upacara tingkeban
1.
Cengkir gadhing sepasang yang biasanya
digambari tokoh wayang Kamajaya – Dewi Ratih atau Arjuna – Sembadra, dengan
harapan agar bayi yang dikandung kelak kalau laki – laki mempunyai watak
kesatriya seperti Dewa Kamajaya, parasnya yang tampan seperti Arjuna.
Sebaliknya kalau seorang perempuan mempunyai karakter seperti Dewi Ratih atau
Sembadra.
2.
Jarit tujuh warna melambangkan sifat atau
pribadi yang baik, karena setiap motih yang dikenakan memiliki arti tersendiri.
Berikut adalah motif jarit yang sering digunakan untuk salin (ganti) :
Ø Motif Wahyu Temurun, maknanya semoga bayi yang terlahir menjadi orang yang
selalu mendekatkan diri kepada ALLAH SWT dan selalu mendapat pertolongannya.
Ø Motif Sido Asih, bermakna agar bayi yang akan terlahir akan selalu mendapat
cinta kasih oleh sesama dan memiliki sifat belas kasih.
Ø Motif Sido Mukti, maknanya agar bayi yang lahir akan memiliki sifat
berwibawa dan disegani oleh sekelilingnya.
Ø Motif Teruntum, maknanya agar bayi yang akan lahir memiliki keluhuran budi
kedua orang tuanya.
Ø Motif Sido Luhur, maknanya agar bayi yang akan lahir memiliki sifat budi
pekerti luhur dan sopan santun.
Ø Motif Semen Romo, bermakna agar bayi yang dilahirkan memiliki rasa cinta
kasih kepada sesama layaknya cinta kasih Rama dan Sinta kepada rakyatnya.
Ø Motif Sido Dadi, maknanya agar bayi yang dilahirkan kelak akan selalu
sukses dalam hidupnya.
Ø Motif Babon Angkrem, maknanya berisi harapan agar calon ibu agar dapat
melahirkan secara lancar dan normal.
Ø Motif Sido Derajat, maknanya agar bayi yang dilahirkan mendapat derajat
yang baik dalam hidupnya.
3.
Air Kembang dan Siwur digunakan untuk
siraman.
4.
Telur ayam kampung di ibaratkan sebagai si
jabang bayi. Telur ayam di masukkan diberosotkan kedalam pakaian agar pecah.
Hal ini bermakna supaya kelahiran sang bayi supaya lancar.
5.
Uleg – uleg, sebagai simbol anak laki – laki.
6.
Takir Plonthang, sebagai wadah pengharapan
si bayi yang akan dilahirkan.
7.
Dom/Biting, diharapkan kelak anak yang dilahirkan akan
memiliki kecerdasan setajam jarum.
8.
Rujak, diharapkan kelak anak yang
dilairkan banyak disukai oleh banyak orang.
9.
Bubur Merah Putih, semoga si ibu dan anak
selamat.
10.
Bubur Brosot, diharapkan semoga kelahiran si anak
lancar dan normal.
11.
Buceng, semoga semuanya selamat.
URUTANING UPACARA MITONI
1. Sungkeman,
ijin terhadap orang tua bahwa ia akan menjadi seorang orang tua juga.
2. Siraman
utawa adus kanggo simbol upacara minangka ngresiki awak, becik kuwi raga utawa
jiwa.Ngresiki awak iki tujuane kanggo mbersihi calon ibu saka dosa-dosa dadi
menawa mbesuk si calon ibu nglairake anake ora nduweni beban moral dadi proses kelahirane
lancar. Upacara siraman dilakuake ing kamar mandi dan dipimpin oleh dukun utawa
anggota keluarga kang dianggep paling tua
3. Upacara
ngleboake ayam kampung menyang njero (sarung) calon ibu kang dilakoake bojone
nglewati weteng saka nduwur weteng terus di culake dadi pecah. Upacara iki
dillakoake ing (kamar mandi) kanggo simbol pangarep arep bayi lair kanti
gangsar ora ana alangan apa-apa.
4. Upacara brojolan utawa
ngleboake sepasang kelapa gading enom kang wis digambari Kamajaya lan Dewi
Ratih utawa Arjuna lan Sembadra nang njero sarung saka nduwur weteng ibu tekan
ngisor.Upacara iki ateges mbesuk bayi lair kanti gampang ora kangelan.
5. Upacara
ganti busana dilakoake nganggo jarit 7 (tujuh) cacahe kanti motif kang
beda-beda. Motif jarit lan kemben kang arep dienggo dipilih kang paling apik
kanti pangarep-arep mbesuk si jabang bayi uga nduweni sifat-sifat kang apik
kang ana lambang
6. Upacara nugel lilitan janur/lawe kang
dijiretake weteng calon ibu. Janur/lawe bisa diganti nganggo godhong klapa.
Lilitan iki kudu di tugel nang calon bapak kanti tujuan laire sang jabang bayi
lancer.
7. Upacara
mecahake periuk lan gayung kang digawe saka bathok.Tujuane yaikusawab (doa
lan puji keselametan.
8. Upacara
nginum jamu sorongan, ngelambangake supaya anak kang dikandhet iku gampang
lair kaya didorong utawa disurung.
9. Upacara nyolong uleg – uleg ,
nglambangake supaya kelairan sang jabang bayi cepet lan lancar kaya dene maling
kang mlayu nggawa colongane. Upacara iki dilakoake nang calon bapak kang njupuk
uleg- uleg lan nggawa mlayu endoge
kanthi cepet keliling kampung. Sarta ngelambangake yen bapak calon bayi
kepingin nduweni anak lanang kudu nyolong uleg – uleg kanthi syarat wong sing
dicolong ora ngerti.
10. Kondhangan,
wujud rasa syukur atas kehamilanya kepada sanak famili dan tetangga sekitar
(wujud rasa bahagia).
Kanthi
dilakokake tata urutan upacara kasebut ing nduwur, ateges upacara mitoni
dianggep rampung kanthi pratanda donga kang dipimpin dukun kanthi muteri
sesajen. Sesajen ana kang digawa bali wong-wong kang melu ngrameake upacara
mitoni.
Seting
Tempat dan Waktu
tempat
pelaksanaan upacara tingkeban biasanya diadakan sesuai dengan keinginan si
pemilik hajat tersebut yang masih melakukan tradisi tingkeban. Sedangkan
mengenai seting waktu, biasanya upacara tingkeban dilakukan ketika usia
kehamilan menginjak tujuh bulan. Dan waktu pelaksanaan tatacara pelaksaan
upacara sungkeman hingga nyolong uleg – uleg biasanya dilakukan pada sore hari.
Dan malamnya dilanjutkan berjanji atau tiba’an.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar