Minggu, 07 Desember 2014

UPACARA TINGKEBAN (MITHONI)




Pelaku Upacara Tingkeban

Ø  Calon Ibu dan calon Bapak
Ø  Orang tua dari calon Ibu
Ø  Orang tua dari calon Bapak
Ø  Keluarga calon Ibu dan Bapak
Ø  Tetangga

Ubo rampe upacara tingkeban

1.      Cengkir gadhing sepasang yang biasanya digambari tokoh wayang Kamajaya – Dewi Ratih atau Arjuna – Sembadra, dengan harapan agar bayi yang dikandung kelak kalau laki – laki mempunyai watak kesatriya seperti Dewa Kamajaya, parasnya yang tampan seperti Arjuna. Sebaliknya kalau seorang perempuan mempunyai karakter seperti Dewi Ratih atau Sembadra.
2.      Jarit tujuh warna melambangkan sifat atau pribadi yang baik, karena setiap motih yang dikenakan memiliki arti tersendiri. Berikut adalah motif jarit yang sering digunakan untuk salin (ganti) :
Ø  Motif Wahyu Temurun, maknanya semoga bayi yang terlahir menjadi orang yang selalu mendekatkan diri kepada ALLAH SWT dan selalu mendapat pertolongannya.
Ø  Motif Sido Asih, bermakna agar bayi yang akan terlahir akan selalu mendapat cinta kasih oleh sesama dan memiliki sifat belas kasih.
Ø  Motif Sido Mukti, maknanya agar bayi yang lahir akan memiliki sifat berwibawa dan disegani oleh sekelilingnya.
Ø  Motif Teruntum, maknanya agar bayi yang akan lahir memiliki keluhuran budi kedua orang tuanya.
Ø  Motif Sido Luhur, maknanya agar bayi yang akan lahir memiliki sifat budi pekerti luhur dan sopan santun.
Ø  Motif Semen Romo, bermakna agar bayi yang dilahirkan memiliki rasa cinta kasih kepada sesama layaknya cinta kasih Rama dan Sinta kepada rakyatnya.
Ø  Motif Sido Dadi, maknanya agar bayi yang dilahirkan kelak akan selalu sukses dalam hidupnya.
Ø  Motif Babon Angkrem, maknanya berisi harapan agar calon ibu agar dapat melahirkan secara lancar dan normal.
Ø  Motif Sido Derajat, maknanya agar bayi yang dilahirkan mendapat derajat yang baik dalam hidupnya.
3.      Air Kembang dan Siwur digunakan untuk siraman.
4.      Telur ayam kampung di ibaratkan sebagai si jabang bayi. Telur ayam di masukkan diberosotkan kedalam pakaian agar pecah. Hal ini bermakna supaya kelahiran sang bayi supaya lancar.
5.      Uleg – uleg, sebagai simbol anak laki – laki.
6.      Takir Plonthang, sebagai wadah pengharapan si bayi yang akan dilahirkan.
7.      Dom/Biting, diharapkan kelak anak yang dilahirkan akan memiliki kecerdasan setajam jarum.
8.      Rujak, diharapkan kelak anak yang dilairkan banyak disukai oleh banyak orang.
9.      Bubur Merah Putih, semoga si ibu dan anak selamat.
10.  Bubur Brosot, diharapkan semoga kelahiran si anak lancar dan normal.
11.  Buceng, semoga semuanya selamat.   




 URUTANING UPACARA MITONI

1.      Sungkeman, ijin terhadap orang tua bahwa ia akan menjadi seorang orang tua juga.
2.      Siraman utawa adus kanggo simbol upacara minangka ngresiki awak, becik kuwi raga utawa jiwa.Ngresiki awak iki tujuane kanggo mbersihi calon ibu saka dosa-dosa dadi menawa mbesuk si calon ibu nglairake anake ora nduweni beban moral dadi proses kelahirane lancar. Upacara siraman dilakuake ing kamar mandi dan dipimpin oleh dukun utawa anggota keluarga kang dianggep paling tua
3.      Upacara ngleboake ayam kampung menyang njero (sarung) calon ibu kang dilakoake bojone nglewati weteng saka nduwur weteng terus di culake dadi pecah. Upacara iki dillakoake ing (kamar mandi) kanggo simbol pangarep arep bayi lair kanti gangsar ora ana alangan apa-apa.
4.      Upacara brojolan utawa ngleboake sepasang kelapa gading enom kang wis digambari Kamajaya lan Dewi Ratih utawa Arjuna lan Sembadra nang njero sarung saka nduwur weteng ibu tekan ngisor.Upacara iki ateges mbesuk bayi lair kanti gampang ora kangelan.
5.      Upacara ganti busana dilakoake nganggo jarit 7 (tujuh) cacahe kanti motif kang beda-beda. Motif jarit lan kemben kang arep dienggo dipilih kang paling apik kanti pangarep-arep mbesuk si jabang bayi uga nduweni sifat-sifat kang apik kang ana lambang
6.       Upacara nugel  lilitan janur/lawe kang dijiretake weteng calon ibu. Janur/lawe bisa diganti nganggo godhong klapa. Lilitan iki kudu di tugel nang calon bapak kanti tujuan laire sang jabang bayi lancer.
7.      Upacara mecahake periuk lan gayung kang digawe saka bathok.Tujuane yaikusawab (doa lan puji keselametan.
8.      Upacara nginum jamu sorongan, ngelambangake supaya anak kang dikandhet iku gampang lair kaya didorong utawa disurung.
9.       Upacara nyolong uleg – uleg , nglambangake supaya kelairan sang jabang bayi cepet lan lancar kaya dene maling kang mlayu nggawa colongane. Upacara iki dilakoake nang calon bapak kang njupuk uleg- uleg lan nggawa mlayu endoge kanthi cepet keliling kampung. Sarta ngelambangake yen bapak calon bayi kepingin nduweni anak lanang kudu nyolong uleg – uleg kanthi syarat wong sing dicolong ora ngerti.
10.  Kondhangan, wujud rasa syukur atas kehamilanya kepada sanak famili dan tetangga sekitar (wujud rasa bahagia).
Kanthi dilakokake tata urutan upacara kasebut ing nduwur, ateges upacara mitoni dianggep rampung kanthi pratanda donga kang dipimpin dukun kanthi muteri sesajen. Sesajen ana kang digawa bali wong-wong kang melu ngrameake upacara mitoni.

Seting Tempat dan Waktu
tempat pelaksanaan upacara tingkeban biasanya diadakan sesuai dengan keinginan si pemilik hajat tersebut yang masih melakukan tradisi tingkeban. Sedangkan mengenai seting waktu, biasanya upacara tingkeban dilakukan ketika usia kehamilan menginjak tujuh bulan. Dan waktu pelaksanaan tatacara pelaksaan upacara sungkeman hingga nyolong uleg – uleg biasanya dilakukan pada sore hari. Dan malamnya dilanjutkan berjanji atau tiba’an.

Tidak ada komentar:

Posting Komentar